Illustratie: Gino Bud Hoiting

Sara wist niet dat ze oorstenen had" />

Illustratie: Gino Bud Hoiting

Sara wist niet dat ze oorstenen had" />
Asset 14

Baksheesh

Sara Kee reisde twee jaar over de wereld en schreef er het boek Reis! Alleen over de wereld over. Dit is deel twee van een reeks boekfragmenten over reizen; voor de thuisblijvers en voor hen die erop uitgaan. Sara leert onderhandelen.

Er zijn beproefde onderhandelingstechnieken die ik met veel pijn, tijd en moeite heb geleerd. Of ik nu boos moet worden, mee moet lachen of een traantje moet laten, uiteindelijk draait het er allemaal om een klein bedrag van hand te laten wisselen. Het betalen van baksheesh – spreek uit ‘baksjies’- is vaak de enige manier om iets te bereiken waarvan men zegt dat het onmogelijk is. Een plekje in een overvolle trein of toegang tot een voor publiek gesloten tempel. Soms is het ook een dwingende vorm van fooi voor iemand die jou aan een goedkope hotelkamer helpt, een ritueel met je uitvoert of je ergens de weg wijst. Meestal wordt pas duidelijk dat je voor zoiets moet betalen als het al te laat is om het af te slaan. Vervolgens wordt een ethisch appèl op je gedaan om voor de ontvangen dienst te betalen. Dat je het zelf beter, sneller en leuker had kunnen doen, telt niet. Dan had je er niet mee in moeten stemmen. De kunst is je zo min mogelijk oren aan te laten naaien en als dat toch gebeurt, zo hard mogelijk te onderhandelen over de prijs.

Je belager zal er altijd voor zorgen dat hij je in een onmogelijke situatie brengt. Hoe ongemakkelijker jij je voelt, des te sneller je geld zult trekken om er vanaf te zijn. Dat is de ijzeren wet van het oplichten. De beste verdediging is je simpelweg niet van je stuk te laten brengen. Maar zoals meestal met goed advies is dat makkelijker gezegd dan gedaan.

Illustratie: Gino Bud Hoiting

Vooral Indiërs zijn goed in het spelen van dit ingenieuze spel en laten me vaak in vertwijfeling achter over wat er precies heeft plaatsgevonden en wat mijn eigen aandeel daarin is geweest. Het is me ooit overkomen dat een mannetje, terwijl ik mijn motor parkeer (ik zal geen helm op hebben gehad), in mijn oor begint te peuteren met een metalen dingetje. Ik schrik me een ongeluk en spring opzij. Met mijn vingers inspecteer ik mijn oor, maar dat zit er nog precies zoals daarvoor. Argwanend bekijk ik mijn belager. Waarop het mannetje me zijn hand onder de neus houdt. Op zijn smalle handpalm ligt een klein grijs steentje met een beetje oorsmeer eraan. Ter geruststelling wiebelt hij met zijn hoofd: van hem hoef ik geen gevaar te duchten. Hij ziet eruit als een keurige Indiër, gekleed in een beige broek met een vouw en een stijf gestreken geel overhemd. Zijn blauwzwarte haar heeft hij strak naar achter gekamd. Hij zou zo kunnen doorgaan voor een briljante student atoomfysica; zijn gezicht straalt iets grondigs uit. Hij overhandigt me een Engels briefje waarin een Duitse arts me bezweert dat deze man een speciaal talent heeft voor het verwijderen van oorstenen en aanraadt deze unieke mogelijkheid niet aan me voorbij te laten gaan. Nooit van gehoord trouwens, oorstenen. Terwijl ik het lees wriemelt de man weer in mijn oor en haalt nog een steen naar buiten. Het is geen onaangenaam gevoel. Plotseling ben ik ervan overtuigd dat het toch ook niet goed kan zijn met al die stenen rond te lopen. Ik laat de Indiër zijn gang gaan en de ene na de andere steen wordt professioneel verwijderd. We staan op een markt, midden tussen de kraampjes en de koeien. Achter ons ligt een druk kruispunt waar riksja’s en auto’s elkaar met veel geweld van hun voorrang overtuigen. Overal stuift zand en stof en het stinkt naar riool. Niet echt de plek voor een medische ingreep, zou je zeggen. Al zit een meter of tien verderop een jongetje, ik geef hem nog geen veertien jaar, met zijn kraampje gebitsprotheses. Nou ja, zeg maar tweedehands kunstgebitten. Hij trekt juist met een roestige tang een rotte kies van een oud vrouwtje. Dat valt nog niet mee, heel zijn kleine gewicht moet hij in de strijd werpen. Beide partijen zetten zich schrap en plop, daar komt hij al. Nonchalant rochelt het vrouwtje vervolgens een klodder bloed op de grond. Ze heeft geen kik gegeven. In vergelijking daarmee zijn een paar oorstenen natuurlijk een lachertje. Een gevaarlijke gedachte. Dat mensen die geen keuze hebben vervuild water drinken, op straat slapen of onhygiënisch hun tanden laten trekken, betekent niet dat ik me daar als buitenlander mee moet meten. Een beetje weerzin bij zulke taferelen is waarschijnlijk eerder goed voor de gezondheid.

Achteraf vraag ik me wel af waar zo’n vlaag van verstandverbijstering vandaan komt. Hoezo oorstenen? En wat dan nog, ik had er toch geen last van? Ik heb altijd geleerd dat het gevaarlijk is met een wattenstaafje in je oor te poeren, dus waarom zou je er dan in godsnaam een onbekende met een soort prehistorisch tandartsgereedschap aan laten zitten? Helaas bieden waarheden die thuis gelden op reis geen garantie voor logisch redeneren. Zeker in India heb ik er last van dat mijn referentiekader op cruciale momenten verdwenen is. Geheel vrijwillig onderwerp ik me aan de meest rare rituelen. Zolang men mij maar voorhoudt dat dit typisch iets is uit de lokale cultuur, ben ik voor alles wel te porren. Soms lijkt het alsof ik continu aan mezelf moet bewijzen dat ik openminded ben.

De kleine Indiër gaat nog een laatste rondje door mijn oor en dan is het klaar. De steentjes heeft hij stuk voor stuk op zijn handpalm geplakt. Lekker is anders, denk ik nog, maar ik zoek er niets achter. Tot me een tweede briefje wordt toegestopt. Dezelfde Duitse dokter legt uit dat ik tien euro per verwijderde steen dien te betalen. Dat rekent hij zijn klanten ook voor in Duitsland en het is toch immers dezelfde medische handeling? Acht stenen lachen mij toe. Net als de Indiër. Ik leg hem uit dat ik een behandeling in een medische kliniek niet vergelijkbaar vind met een consult op straat. ‘Same same, but different,’ antwoordt hij. Die dooddoener had ik kunnen zien aankomen. Het is waarschijnlijk het meest gebruikte cliché in de Aziatische toeristensector, die van pas komt in allerlei situaties waarin belofte en werkelijkheid ver uit elkaar liggen. ‘Je mag ook in rupees betalen hoor,’ zegt hij galant, ‘dan is het vijfduizend rupees.’

Belachelijk hoog inzetten is een beproefde onderhandelingstruc. Je krijgt als koper het gevoel dat je er niet onderuit kunt om veel te betalen en je zult met een relatief hoog bedrag instemmen. Extreem laag inzetten is het enige antwoord.

Ik ben er nog niet helemaal uit of dit hele gedoe met de stenen of alleen het financiële gedeelte ervan oplichterij is, maar ik ben sowieso niet van plan er een klap geld voor neer te leggen. Ik kan me niet herinneren hoeveel ik uiteindelijk betaald heb, maar veel is het niet. De Indiër was boos, of speelde boos en ik liep weg met nog tintelende oren. Oorstenen of niet, het voelde wel alsof er veranderingen hadden plaatsgevonden. Misschien was ik wel een paar fantoomstenen armer.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Sara Kee (1984) is schrijfster en filosofe. Ze schreef voor De Groene Amsterdammer, maakte de documentaire Wavumba - zij die naar vis ruiken en reisde de hele wereld over. Haar eerste bundel reisverhalen verscheen onder de titel Reis! Alleen over de wereld bij uitgeverij Nijgh & van Ditmar (2012).

Mail

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Wanneer steek je nou eindelijk je middelvinger op?

Wanneer steek je nou eindelijk je middelvinger op?

Waarom wil je nog altijd niet-homo en meer genderbevestigned zijn? In deze brief bespreekt Jochum de waanvrijheid rondom homoseksualiteit. Lees meer

We zijn tenminste allemaal nog mensen

We zijn tenminste allemaal nog mensen

Een zaterdag begin november, op perron 5 van Utrecht Centraal. Het is rond vijven en het perron ziet zwart van de mensen die net als ik naar Amsterdam willen. Ik zet me schrap voor het moment dat de trein arriveert en ik me tussen de lange stroom mensen naar binnen moet zien te wurmen. Als... Lees meer

Roku City/heterotopie/spiegels

Roku City / heterotopie / spiegels

Mel Kikkert schreef een multimedia verhaal over Roku een streamingdienst die in de VS ontstaan is. In 2017 bracht Roku een screen saver uit, die je zag als je niets aan het kijken was op hun service. Lees meer

De sofaconstante

De sofaconstante

Uschi Cop schreef een claustrofobische verhalenbundel over zes levens die getekend zijn door een verlangen naar zingeving. De sofaconstante is een voorpublicatie van een van die verhalen uit haar bundel 'Zwaktebod'. Lees meer

Column: Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Dat heet ‘een gesprek voeren met elkaar’

Als een vriendin van Eva op date gaat met een man waarmee Eva zelf al eerder afsprak, is ze erg benieuwd naar haar bevindingen. Lees meer

:The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

The chosen family: Beelden van queer vruchtbaarheid

Marit Pilage onderzoekt beelden van queer vruchtbaarheid in de kunst om zo de definitie van vruchtbaarheid, zwangerschap en ouderschap te herdefiniëren. Lees meer

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Een woud vol dichtgetimmerde hokjes

Zazie Duinker baant zich een weg door het oerwoud van de (hergedefinieerde) woorden. Lees meer

In de afwezigheid van 1

In de afwezigheid van

Marit Pilage onderzoekt de rol en betekenis van kunst bij zwangerschap en vruchtbaarheid, maar vooral ook bij het uitblijven daarvan. Lees meer

Kijkend naar kunst van mannen: ‘Ben ik toch een mannenhater?’ 6

Kijkend naar kunst van mannen: ‘Ben ik dan toch een mannenhater?’

Puck Lingbeek's vader stelt dat haar boosheid richting mannen haar interpretaties van kunst beïnvloedt. Puck is het daar niet mee eens, maar het zet het haar wel aan het denken. Lees meer

Column: Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Het glas wijn waar ik zin in heb bestaat niet

Twee jaar geleden vroeg Eva nog aan een collega waarom ze niet dronk. Inmiddels laat ook zij de alcohol links liggen en is ze zelf degene die wordt bevraagd. Lees meer

(Ont)hechting

(Ont)hechting

Als Aisha op proef intrekt bij haar geliefde en haar eigen gekoesterde plek achterlaat, is het net het alsof ze een onvaste vorm aanneemt. Lees meer

Voesten

Voesten

"Misschien is dat man zijn hier: hetzelfde bewegen als de anderen." Voesten van Werner de Valk is een kort verhaal over een eiland met een duistere traditie en over het moeten bewijzen van mannelijkheid. Lees meer

Muze

Muze

Loren Snel schreef een roman over hoe samen te zijn met een ander en intussen trouw te blijven aan jezelf. Haar debuut verschijnt 25 oktober bij uitgeverij Prometheus. Hier lees je een voorpublicatie. Lees meer

Liever een monster

Liever een monster

Het is moeilijk te accepteren dat mensen kunnen doden, maar waarom maken we van moordenaars karikaturen? Een voorpublicatie uit Lotje Steins Bisschop en Roselien Herderschee Dodelijke gekte. Lees meer

Jari

Jari

Dave Boomkens schreef een verhaal over troosteloosheid, onmacht en opgroeien. Over hoe je in een treurig flatgebouw, tussen de nieuwsprogrammering en sportwedstrijden door, een vriend kunt vinden en verliezen. Lees meer

Hoe in Duitsland het Zionistische establishment wint

Hoe in Duitsland elke vorm van empathie met inwoners van Palestina wordt verboden

De situatie in Duitsland is de laatste dagen geëscaleerd. Het politieapparaat en de politiek gebruiken harde repressiemiddelen om vooral Duitse mensen van kleur of met een migratieachtergrond de kop in te drukken. Zij verliezen op dit moment hun vrijheid van meningsuiting. Lees meer

Hypnose

Op een dag breng ik alle wereldleiders onder hypnose

Een betere wereld begint bij een andere gedachte en daarom besluit Marthe van Bronkhorst hypnotiseur te worden. Lees meer

Column 1

Je opnemen in mijn testament

Een lugubere ontdekking tijdens een boswandeling doet Eva nadenken over wat we achterlaten voor onze nabestaanden als we overlijden. Lees meer

Geef de dag een naam

Geef de dag een naam

Op een hete zomerdag wordt Felipe zwetend wakker. Deze dag, die heet en broeierig is, brengt hem uit evenwicht, tot hij uiteindelijk doet wat hij gezworen had nooit te doen: hij begint te drinken. Een fragment uit de afstudeernovelle van Tiemen Hageman over het verleden proberen los te laten, het leven ruimte geven en adolescent worden. Lees meer

Aaah, het launchfeest!

Aaah, het launchfeest!

Na de lancering van ons derde papieren tijdschrift willen we onze lezers, schrijvers en makers graag uitnodigen om dit grote succes samen met Hard//hoofd te vieren op 26 oktober in Amsterdam. Lees meer

Steun Hard//hoofd en verzamel kunst! 

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe kunstenaars en schrijvers. Wij zijn bewust gratis toegankelijk en advertentievrij. Sluit je ook aan bij Hard//hoofd en zorg dat wij talent een podium kunnen blijven bieden. Als je je vóór 31 december aanmeldt als kunstverzamelaar, ontvang je in januari al je eerste kunstwerk!

Word kunstverzamelaar