Illustratie: Gino Bud Hoiting

Sara wist niet dat ze oorstenen had" />

Illustratie: Gino Bud Hoiting

Sara wist niet dat ze oorstenen had" />
Asset 14

Baksheesh

Sara Kee reisde twee jaar over de wereld en schreef er het boek Reis! Alleen over de wereld over. Dit is deel twee van een reeks boekfragmenten over reizen; voor de thuisblijvers en voor hen die erop uitgaan. Sara leert onderhandelen.

Er zijn beproefde onderhandelingstechnieken die ik met veel pijn, tijd en moeite heb geleerd. Of ik nu boos moet worden, mee moet lachen of een traantje moet laten, uiteindelijk draait het er allemaal om een klein bedrag van hand te laten wisselen. Het betalen van baksheesh – spreek uit ‘baksjies’- is vaak de enige manier om iets te bereiken waarvan men zegt dat het onmogelijk is. Een plekje in een overvolle trein of toegang tot een voor publiek gesloten tempel. Soms is het ook een dwingende vorm van fooi voor iemand die jou aan een goedkope hotelkamer helpt, een ritueel met je uitvoert of je ergens de weg wijst. Meestal wordt pas duidelijk dat je voor zoiets moet betalen als het al te laat is om het af te slaan. Vervolgens wordt een ethisch appèl op je gedaan om voor de ontvangen dienst te betalen. Dat je het zelf beter, sneller en leuker had kunnen doen, telt niet. Dan had je er niet mee in moeten stemmen. De kunst is je zo min mogelijk oren aan te laten naaien en als dat toch gebeurt, zo hard mogelijk te onderhandelen over de prijs.

Je belager zal er altijd voor zorgen dat hij je in een onmogelijke situatie brengt. Hoe ongemakkelijker jij je voelt, des te sneller je geld zult trekken om er vanaf te zijn. Dat is de ijzeren wet van het oplichten. De beste verdediging is je simpelweg niet van je stuk te laten brengen. Maar zoals meestal met goed advies is dat makkelijker gezegd dan gedaan.

Illustratie: Gino Bud Hoiting

Vooral Indiërs zijn goed in het spelen van dit ingenieuze spel en laten me vaak in vertwijfeling achter over wat er precies heeft plaatsgevonden en wat mijn eigen aandeel daarin is geweest. Het is me ooit overkomen dat een mannetje, terwijl ik mijn motor parkeer (ik zal geen helm op hebben gehad), in mijn oor begint te peuteren met een metalen dingetje. Ik schrik me een ongeluk en spring opzij. Met mijn vingers inspecteer ik mijn oor, maar dat zit er nog precies zoals daarvoor. Argwanend bekijk ik mijn belager. Waarop het mannetje me zijn hand onder de neus houdt. Op zijn smalle handpalm ligt een klein grijs steentje met een beetje oorsmeer eraan. Ter geruststelling wiebelt hij met zijn hoofd: van hem hoef ik geen gevaar te duchten. Hij ziet eruit als een keurige Indiër, gekleed in een beige broek met een vouw en een stijf gestreken geel overhemd. Zijn blauwzwarte haar heeft hij strak naar achter gekamd. Hij zou zo kunnen doorgaan voor een briljante student atoomfysica; zijn gezicht straalt iets grondigs uit. Hij overhandigt me een Engels briefje waarin een Duitse arts me bezweert dat deze man een speciaal talent heeft voor het verwijderen van oorstenen en aanraadt deze unieke mogelijkheid niet aan me voorbij te laten gaan. Nooit van gehoord trouwens, oorstenen. Terwijl ik het lees wriemelt de man weer in mijn oor en haalt nog een steen naar buiten. Het is geen onaangenaam gevoel. Plotseling ben ik ervan overtuigd dat het toch ook niet goed kan zijn met al die stenen rond te lopen. Ik laat de Indiër zijn gang gaan en de ene na de andere steen wordt professioneel verwijderd. We staan op een markt, midden tussen de kraampjes en de koeien. Achter ons ligt een druk kruispunt waar riksja’s en auto’s elkaar met veel geweld van hun voorrang overtuigen. Overal stuift zand en stof en het stinkt naar riool. Niet echt de plek voor een medische ingreep, zou je zeggen. Al zit een meter of tien verderop een jongetje, ik geef hem nog geen veertien jaar, met zijn kraampje gebitsprotheses. Nou ja, zeg maar tweedehands kunstgebitten. Hij trekt juist met een roestige tang een rotte kies van een oud vrouwtje. Dat valt nog niet mee, heel zijn kleine gewicht moet hij in de strijd werpen. Beide partijen zetten zich schrap en plop, daar komt hij al. Nonchalant rochelt het vrouwtje vervolgens een klodder bloed op de grond. Ze heeft geen kik gegeven. In vergelijking daarmee zijn een paar oorstenen natuurlijk een lachertje. Een gevaarlijke gedachte. Dat mensen die geen keuze hebben vervuild water drinken, op straat slapen of onhygiënisch hun tanden laten trekken, betekent niet dat ik me daar als buitenlander mee moet meten. Een beetje weerzin bij zulke taferelen is waarschijnlijk eerder goed voor de gezondheid.

Achteraf vraag ik me wel af waar zo’n vlaag van verstandverbijstering vandaan komt. Hoezo oorstenen? En wat dan nog, ik had er toch geen last van? Ik heb altijd geleerd dat het gevaarlijk is met een wattenstaafje in je oor te poeren, dus waarom zou je er dan in godsnaam een onbekende met een soort prehistorisch tandartsgereedschap aan laten zitten? Helaas bieden waarheden die thuis gelden op reis geen garantie voor logisch redeneren. Zeker in India heb ik er last van dat mijn referentiekader op cruciale momenten verdwenen is. Geheel vrijwillig onderwerp ik me aan de meest rare rituelen. Zolang men mij maar voorhoudt dat dit typisch iets is uit de lokale cultuur, ben ik voor alles wel te porren. Soms lijkt het alsof ik continu aan mezelf moet bewijzen dat ik openminded ben.

De kleine Indiër gaat nog een laatste rondje door mijn oor en dan is het klaar. De steentjes heeft hij stuk voor stuk op zijn handpalm geplakt. Lekker is anders, denk ik nog, maar ik zoek er niets achter. Tot me een tweede briefje wordt toegestopt. Dezelfde Duitse dokter legt uit dat ik tien euro per verwijderde steen dien te betalen. Dat rekent hij zijn klanten ook voor in Duitsland en het is toch immers dezelfde medische handeling? Acht stenen lachen mij toe. Net als de Indiër. Ik leg hem uit dat ik een behandeling in een medische kliniek niet vergelijkbaar vind met een consult op straat. ‘Same same, but different,’ antwoordt hij. Die dooddoener had ik kunnen zien aankomen. Het is waarschijnlijk het meest gebruikte cliché in de Aziatische toeristensector, die van pas komt in allerlei situaties waarin belofte en werkelijkheid ver uit elkaar liggen. ‘Je mag ook in rupees betalen hoor,’ zegt hij galant, ‘dan is het vijfduizend rupees.’

Belachelijk hoog inzetten is een beproefde onderhandelingstruc. Je krijgt als koper het gevoel dat je er niet onderuit kunt om veel te betalen en je zult met een relatief hoog bedrag instemmen. Extreem laag inzetten is het enige antwoord.

Ik ben er nog niet helemaal uit of dit hele gedoe met de stenen of alleen het financiële gedeelte ervan oplichterij is, maar ik ben sowieso niet van plan er een klap geld voor neer te leggen. Ik kan me niet herinneren hoeveel ik uiteindelijk betaald heb, maar veel is het niet. De Indiër was boos, of speelde boos en ik liep weg met nog tintelende oren. Oorstenen of niet, het voelde wel alsof er veranderingen hadden plaatsgevonden. Misschien was ik wel een paar fantoomstenen armer.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Sara Kee (1984) is schrijfster en filosofe. Ze schreef voor De Groene Amsterdammer, maakte de documentaire Wavumba - zij die naar vis ruiken en reisde de hele wereld over. Haar eerste bundel reisverhalen verscheen onder de titel Reis! Alleen over de wereld bij uitgeverij Nijgh & van Ditmar (2012).

Mail

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Nog een keer: baas in eigen buik! 1

Nog een keer: baas in eigen buik!

Je zou zeggen dat het abortusrecht in Nederland vanzelfsprekend is, maar is dat eigenlijk wel zo? Een abortus is wettelijk gezien namelijk nog steeds strafbaar. Jihane Chaara neemt je mee in de politieke geschiedenis van het verworven abortusrecht in Nederland, die gepaard gaat met weerstand tegen dit recht op zelfbeschikking, maar ook met veel feministisch verzet en solidariteit. Lees meer

Auto Draft 8

Een transformatie van verlangen: brieven over consent

Wat als we consent en verlangen zélf als de voorwaarden van bevrijding en sociale rechtvaardigheid zien? Yousra Benfquih licht toe hoe genot-activisme ons niet alleen toelaat om ons tegen de dingen te verzetten, maar ook om te onderzoeken waar we naar verlangen. Lees meer

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

Iemand die me bij de hand neemt en me zegt hoe het moet, alles

'Ik verlang zo erg naar een inspirerend figuur die logica ontdekt in de willekeur van wat ons allemaal overkomt. Die tegen me zegt: "Marthe, zó is het, en de rest is bullshit".' Lees meer

Auto Draft 7

Moederland

Zelfs in de Italiaanse zon lukt het niet altijd om donkere gedachten op afstand te houden. Roos Sinnige laat ons meedrijven op de ongrijpbare stroom die dan ontstaat. Lees meer

:Meld je aan voor de Hard//hoofd schrijfworkshop: hoe schrijf je over mannelijkheid?

Meld je aan voor de Hard//hoofd schrijfworkshop: hoe schrijf je over mannelijkheid?

Hard//hoofd organiseert op 25 mei de eerste schrijfworkshop! Tijdens deze middag zul je onder begeleiding van Selm Merel Wenselaers, Marthe van Bronkhorst en Jochum Veenstra de tijd krijgen om met elkaar in gesprek te gaan en aan een tekst over mannelijkheid te werken. Aanmelden kan tot en met 22 april. Lees meer

Mijn naam roept 1

Mijn naam roept

Hodo Abdullah beschrijft hoe de geschiedenis van Somaliland haar ook veel over haarzelf leerde. Hoe komt het dat het geloof in henzelf, de veerkracht en de trots van de Somalilanders zo verankerd zit in hun DNA? Wat geeft hun de kracht om door te gaan? Lees meer

:Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent! 1

Oproep: Reageer op de briefwisseling over seksueel consent!

Ben je vrij in je verlangen? Op welke manieren kunnen en willen we elkaar aanraken? Reageer vóór 2 juni op de brieven van Yousra Benfquih en Alara Adilow. Lees meer

zonderverdergroet

zonder verdere groet

Rijk Kistemaker doet niet aan groeten. Rijk schrijft gedichten terwijl hij bezig is met andere dingen, zoals het opladen van een gehuurde Kia en huilen. Laat je meevoeren op zijn poëtische gedachtestroom. Lees meer

een interview met Abel Kamps

Interview met Abel Kamps: 'Ik hou ervan als mijn werk meer een ervaring wordt en minder een object.'

Aucke Paulusma gaat in gesprek met kunstenaar Abel Kamps: Hoe verweef je absurditeit of humor in je kunst, en welke rol spelen deze elementen in het creëren van de impact die je werk op de toeschouwer heeft? Lees meer

Jonathan de slakkenman

Jonathan de slakkenman

'Hij zag simpelweg hoe de slak zich terugtrok in zijn huisje wanneer het zich onveilig achtte. Vanwege hun gedeelde lot, voelde Jonathan zich geroepen om de naaktslak ook een toevluchtsoord te bieden.' In dit korte verhaal van Ivana Kalaš neemt Jonathans slakkenfascinatie langzaam zijn leven over. Lees meer

:Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Armoede, de bedpartner die je verlangen indringt: brieven over consent

Alara Adilow blikt terug op haar jongere zelf en ziet hoe onwetendheid en zelfdestructie haar afsneden van zorg en liefde, tot feministische en postkoloniale denkers haar aanraakten en haar openstelde om naar zichzelf en de wereld te kunnen kijken. Lees meer

Het insectenhotel

Het insectenhotel

‘Ik kan wel voor je krimpen.' Dieuke Kingma onderzoekt in een kort verhaal vol spinnenpoten en keverschildjes of je de ruimte die je inneemt in een relatie ook weer terug kan geven. Lees meer

Afgebeeld is een vrouw in badpak, zwemmend tussen vissen.

Anders zijn is niet ‘tegen de natuur’

Marthe van Bronkhorst duikt in de diepzee en ontleert acht lessen die ze vroeger op school onderwezen kreeg. Lees meer

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie 2

Mooi vanbuiten en vanbinnen: pleidooi voor dagdagelijkse entomologie

Insecten hebben een slecht imago. We houden ze het liefst ver uit de buurt, maar dat is onterecht, vindt Jitte. Met dit artikel bewijst hij je graag van het tegendeel en vertelt hij hoe sluipwespen lieveheersbeestjes inschakelen als lijfwacht voor haar larven, over de indrukwekkende hersenen van de Darwinwesp, en hoe je een mierenkolonie opzet met één koningin. Lees meer

Auto Draft 6

ode aan de lepismA saccharinA

Lieke van den Belt neemt je mee in de wereld van de zilvervis. Met lichte en vervreemdende beelden schetst ze in twee gedichten een dialoog tussen deze beestjes en hun slachtoffers. Lees meer

Enterprise, Alabama

Enterprise, Alabama

Charlotte Duistermaat neemt je mee in de enigszins absurde culturele en historische impact van een snuitkeverplaag op een Amerikaans dorpje en de vergelijkbare migratiestromen van mens en dier. Lees meer

Oproep: Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een nieuwe Chef Beeld!

Hard//hoofd zoekt een getalenteerde beelddenker (x/v/m) die visuele sturing geeft en die de redactie wil komen versterken! Lees meer

Oproep: Stouten Stift en het Rode Oor 2025 1

Oproep: De Stoute Stift en Het Rode Oor 2025

De jaarlijkse erotische schrijfwedstrijd Het Rode Oor en de daaraan gekoppelde illustratiewedstrijd De Stoute Stift staan weer open voor inzendingen! We zijn op zoek naar de beste erotische verhalen om naar te luisteren en vier Nederlandse en vier Vlaamse illustratoren die een beeld willen maken bij de beste verhalen van de erotische schrijfwedstrijd. Lees meer

Composthoop

Een symfonie van het kleine leven

Jesse Van den Eynden neemt je mee in de symfonie van het kleine leven dat zich afspeelt in de duisternis van de composthoop. In dit liefdevolle essay beschrijft hij hoe zijn leven steeds meer overgenomen wordt door de rottende en levende massa in zijn tuin, en hoe het slurpen, klikken en kraken van de aarde en haar bewoners een meditatieve ervaring worden. Lees meer

Auto Draft 5

Verpopping

Wanneer een rups zich in de sombere wintermaanden in haar keukenraam nestelt, koestert de hoofdpersoon in dit verhaal van Esther De Soomer voor het eerst weer gevoelens van liefde en tederheid. Lees meer

Lees Hard//hoofd op papier!

Hard//hoofd verschijnt vanaf nu twee keer per jaar op papier! Dankzij de hulp van onze lezers kunnen we nog vaker een podium bieden aan aanstormend talent. Schrijf je nu in voor slechts €2,50 per maand en ontvang in september je eerste papieren tijdschrift. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer