Illustratie: Sandra Kaas Is lachen echt gezond? En waarom dan? Wat gebeurt er precies in je hersenen als je iets grappig vindt? Dit legt Brankele allemaal aan je uit." /> Illustratie: Sandra Kaas Is lachen echt gezond? En waarom dan? Wat gebeurt er precies in je hersenen als je iets grappig vindt? Dit legt Brankele allemaal aan je uit." />
Asset 14

Humorfine

humor

Illustratie: Sandra Kaas

Laatst had ik een heftige discussie met iemand over de schoonheid van de film “La Vita è Bella”. De discussie betrof niet het acteerwerk, de verhaallijn of de decorbouw, maar het gebruik van humor. Mijn discussiepartner was van mening dat het, gezien de ernst en afgrijselijkheid van het onderwerp, niet gepast was humor te gebruiken in de film. Met zulk onmetelijk leed mag immers geen spot
gedreven worden, noch is het volgens hem gepast daar grappen over te maken.

Mijn opvatting is dat de beste man de film totaal verkeerd begrepen heeft. De schets van het oorlogsleven is waarschijnlijk veel accurater dan gedacht wordt. Een leven zonder humor is namelijk niet mogelijk. En een leven dat in extreme moeilijkheden verkeert doet juist een beroep op humor om voort te kunnen blijven bestaan. Humor is een krachtig middel om zaken te relativeren en pijn te verdragen. Het werkt als oppepper en is in staat na één ferme lachbui je visie op dingen enorm te verhelderen. “Lachen is een compensatiemiddel van de armoede”, aldus wijlen cabaratier Max Tailleur. Kortom, het is niet onwaarschijnlijk dat het gebruik van humor ervoor gezorgd heeft dat sommige mensen zulke gruwelijkheden hebben overleefd. Het is niet toevallig dat juist het vaak vervolgde Joodse volk zo’n uitvoerige en karakteristieke humor eigen is.

Iedereen heeft wel ervaring met de heilzame werking van humor op korte termijn. Niets verlost je sneller en beter van je chagrijnigheid dan een zware lachstuip, waarin je je eigen onvolkomenheden ineens enorm grappig vindt, en je gekluns je eerder opvrolijkt dan bezwaart. Je wordt in staat gesteld met een andere bril naar jezelf te kijken en met één zwaai wuif je al je problemen weg. Je voelt je letterlijk opgelucht. Maar in hoeverre verlicht die lachstuip, dat vleugje verkwikkende humor, nou ook op biologische gronden je smart? Is humor daadwerkelijk een lichaamseigen pijnstiller?

Wanneer mensen naar gesproken grappen luisteren worden meerdere hersendelen actief. Het ontcijferen van de cognitieve kant van humor, het begrijpen van woordgrappen bijvoorbeeld, wordt opgepikt door de temporale kwab, waar de taalgebieden zich bevinden. Daarnaast wordt er voornamelijk activiteit gevonden in de mediaal prefrontale cortex. Dit gebied, dat zich direct achter je voorhoofd bevindt, houdt zich bezig met de controle van emoties. Waarschijnlijk verwerkt dit deel van de hersens voornamelijk de emotionele kant van humor. Interessant is, dat in dit gebied veel wegen uitkomen die de neurotransmitter dopamine vervoeren. Dopamine speelt een grote rol in het belonings-circuit, en tijdens beloning is dit hersengebied ook inderdaad actief. Humor zou in deze dus gekoppeld zijn aan het gevoel van beloning.

Dat lachen gezond is lijkt weliswaar nog steeds een mantra dat eerder voortkomt uit het aura van meditatie-goeroes dan uit de mond van een huisarts; er zit wel een kern van waarheid in. Hoewel sommige studies elkaar tegenspreken is er in onderzoeken aangetoond dat humor goed werkt tegen stress. Er worden onder invloed van de lach drie voorname stoffen geproduceerd, die allen heilzame effecten op het lichaam hebben. Ten eerste komt er adrenaline vrij, het hormoon dat je hartslag en zuurstofopname verhoogt. Dit resulteert in een hogere alertheid. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat er endorfines vrijkomen, stoffen die, zoals de naam al doet vermoeden, familie zijn van morfine, en als zodanig ook pijnstillend werken. Dit zijn dezelfde stoffen die vrijkomen bij zeer intensief sporten, waardoor je lichaam lichtelijk verdoofd wordt voor de pijnen die het zich op de hals haalt. Bovendien worden er ook immunoglobulines afgescheiden, stoffen die werkzaam zijn in het immuunsysteem en bacteriën bestrijden.

Naast de geestelijke beloningscomponent – we voelen ons daadwerkelijk blij en tevreden als we gelachen hebben -, zorgt humor dus ook nog voor een aantal belangrijke fysieke veranderingen die positief zijn voor onze gezondheid. In tijden van stress of extreme moeilijkheden is het dus zeer raadzaam vooral de lol van het alles in te blijven zien. Een dag niet geleefd, is een dag niet gelachen. Met dank aan Roberto Benigni (regisseur en acteur in La Vita è Bella), die ons met humor heeft laten inzien hoe monsterlijk het leven kan zijn.

Mail

Brankele Frank

Hard//hoofd is gratis en
heeft geen advertenties

Steun Hard//hoofd

Ontvang persoonlijke brieven
van redacteuren

Inschrijven
test
het laatste
Die betere wereld wordt al gemaakt

Die betere wereld wordt al gemaakt

Kun je, met alles wat er gebeurt in de wereld, nog gelukkig zijn? Marthe van Bronkhorst vindt het antwoord en ontdekt een boel hoopvolle initiatieven Lees meer

Zomers zwijgen

Volim nas: hoe de taal van de liefde mijn lichaam tot stilte maande

Wat als je vertrouwen in jezelf en je lichaam plotsklaps wordt aangetast door epileptische aanvallen? En tegelijkertijd je vertrouwen in de onvoorwaardelijke liefde van je oma ook op losse schroeven komt te staan? In een persoonlijk essay neemt Dorea Laan je in beeldende taal mee in deze zoektocht. Lees meer

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

Schrijvers en beeldmakers gezocht voor ‘Harnas’, het achtste Hard//hoofd Magazine!

In welk harnas hul jij je? Stuur voor 14 september je pitch in en draag met een (beeld)verhaal, essay, poëzie of kunstkritiek bij aan het magazine ‘Harnas’. Lees meer

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Misschien voor mezelf, maar niet voor jou

Eva van den Boogaard lijkt op iemand die ze nooit gekend heeft. Via een persoonlijke brief en een angstaanjagende gebeurtenis leert ze hem toch een beetje kennen. Lees meer

:Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst 3

Meer dan Maria: het moederschap in de beeldende kunst

Wat betekent het om moeder te zijn? En wanneer ben je dan een ‘goede moeder’? Moederschap, en alle nuances daarrond, blijft onderbelicht. Anne Louïse van den Dool onderzoekt via de representatie van moeders in de beeldende kunst de vele kanten die horen bij moeder zijn. Lees meer

Mijn Apocalypsis Leydenensis 1

Mijn Apocalypsis Leydenensis

In deze gedichten vliegt Joshua Snijders koerend over een postapocalyptisch Leiden, zijn Lays-chipszakjes tijdens een uitstapje in de Melkweg achtergelaten en zwemmen walvissen op wieltjes. 'De vraag is of je voetafdrukken kunt achterlaten wanneer er geen zwaartekracht is.' Lees meer

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Lois Cohen maakte foto voor onze kunstverzamelaars: ‘Ik regisseerde per ongeluk een etalagepop’

Word vóór 1 juli kunstverzamelaar bij Hard//hoofd en ontvang een unieke print van Lois Cohen! In gesprek met chef Kunst Jorne Vriens licht Lois een tipje van de sluier op. Lees meer

Was dit nou een flirt?

Was dit nou een flirt?

Als de Amsterdamse Carrie Bradshaw schrijft Marthe van Bronkhorst over de schemerflirt: een net te lange blik, een ambigu compliment, een hand die 'per ongeluk' de jouwe aanraakt. Lees meer

In gesprek met Jacqueline Peeters

In gesprek met Jacqueline Peeters: ‘Schilderen is denken en doen’

Aucke Paulusma gaat in gesprek met Jacqueline Peeters over haar nieuwe tentoonstelling. ‘Ik hoop dat ze in mijn werk iets van die spanning zien tussen wat zichtbaar is en wat verborgen blijft, en dat ze voelen hoe ik dat proces van schilderen benader.’ Lees meer

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Terugblik op de schrijfworkshop: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?'

Op 25 mei organiseerde Hard//hoofd een schrijfworkshop met het thema: 'Hoe schrijf je over mannelijkheid?' Tijdens deze middag hebben de uitgekozen deelnemers onder begeleiding van één van de vier hosts uit het netwerk van Hard//hoofd de tijd gekregen om ideeën uit te wisselen, hun eigen tekst aan te scherpen en te reflecteren op hun eigen schrijfproces. Samen met de hosts kijken we terug op een verdiepende, inspirerende dag vol uitwisseling en reflecties. Lees meer

Dit maakten onze kunstverzamelaars en magazineabonnees mogelijk in 2024

Dit maakten onze kunstverzamelaars mogelijk in 2024

Kunstverzamelaars dragen bij aan onze missie om nieuw talent te ondersteunen en een vrije ruimte te bieden. We leggen graag uit hoe we de donaties in 2024 hebben besteed. Lees meer

Als je écht kinderen wilt redden

Als je écht kinderen wilt redden

Shashitu Rahima Tarirga kwam 33 jaar geleden via interlandelijke adoptie naar Nederland vanuit Ethiopië. Na een reis naar Ethiopië maakt ze nu een afweging tussen haar leven hier en het gemiste leven daar. 'Weegt een westers paspoort op tegen het moeten omgaan met de trauma’s van scheiding en achterlating? Weegt een leven hier op tegen onbekendheid met je leven daar?' Lees meer

Water landt zachter

Water landt zachter

Via een staalarbeider en een PVV-stemmer onderzoekt Angelika Geronymaki zichzelf. Kan ze, zonder het doen van aannames, de ander leren kennen? Lees meer

nuclear family

Queerkroost

In een briefwisseling over queer ouderschap zoeken Eke Krijnen en Lisanne Brouwer naar steun, herkenning en een houding om de maatschappelijke discriminatie buiten het gezinsleven te houden. Lees meer

Informatiehonger

Informatiehonger

We verslikken ons in data, maar blijven gulzig drinken. In dit essay onderzoekt Paola Verhaert hoe onze honger naar informatie — ooit gevoed door boeken, nu door eindeloze datastromen — ons hoofd én onze wereld begint te verzwelgen. Waar ligt de grens? En merken we het als we die overschrijden? Lees meer

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

De talkshow is dood, lang leve de talkshow

In deze colum geeft Marthe Bronkhorst je een van haar geheime toverzinnen om vervelende talkshowgasten de mond te snoeren. 'Is dat zo?' Lees meer

:Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

Naar een taal die consent fucking overbodig maakt: brieven over consent

In haar laatste brief aan Alara buigt Yousra zich over taal: hoe taal seksueel geweld normaliseert en hoe taal inwerkt op onze erotische verbeelding. Geweldloze verhoudingen scheppen via taal is voor haar zowel een kwestie van nieuwe talen schrijven als oude of bestaande talen herinneren. Lees meer

Comme tu veux

Comme tu veux

In de bruisende souks van Marrakech leert Aisha Mansaray haar vader – de ultieme hosselaar, de praatjesmaker in zes talen, en de filosoof in een (illegale) taxi – beter begrijpen. Lees meer

:De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

De kunst van vertrekken – Deel II: Macht en onmacht

In het tweede deel van deze essayreeks over kunststakingen schrijft Lara den Hartog Jager over kunstenaars die worstelen met systemen van macht en de vraag of hun kunst verandering teweeg kan brengen. Lees meer

:De archivaris en haar dochter: Een anatomie van opa's dochter 1

De archivaris en haar dochter: Morgen zal alles anders zijn

‘Even eufy checken.’ In ‘Morgen zal alles anders zijn’ dicht Bareez Majid over de eindeloze keuzes en opties die een dag voortbrengt. Een dag die getekend wordt door de sluimerende aanwezigheid van de videofeed van een beveiligingsapp. Lees meer

Hard//hoofd zoekt vóór 28 juli 2.500 trouwe lezers!

Hard//hoofd verschijnt weer op papier, nu met extra bijlage! In Honger lees je over de pijn, het verlangen en de schoonheid van datgene waar we naar smachten. Schrijf je vóór 28 juli in voor slechts 3 euro per maand en ontvang Honger in september in de brievenbus, mét bijlage Ik wil, wil jij ook? over seksueel consent. Veel leesplezier!

Word trouwe lezer